Bu basit kan testi kanseri yıllar önce öngörebilir

Yeni tip bir noninvazif kanser testi, basit bir kan testiyle yüksek doğrululukla kanser teşhisi yapabileceğimiz bir geleceğe giden yolda, fizibilite çalışmalarının ilk aşamasında umut verici sonuçlar ortaya koydu. “Sıvı biyopsi” de denen teknoloji, tümörlerden kopmuş DNA parçaları kanı için tarıyor. Bu yeni sonuçlar da bizi kanser teşhisinde büyük bir gelişmeye yaklaştırıyor.

Şu anda kanseri tespit etmek için en iyi yöntem biyopsi yapmak, yani laboratuvar analizleri için tümör dokusundan küçük bir parça kesmek. Biyopsiler çoğu zaman acılı ve invazif, bir de, zaten bir tümör olan ya da en azından olduğu düşünülen durumlarda uygulanabiliyor.

Bilim insanları, bu nedenle, aynı işi cerrahi işlem olmadan yapıp çok daha erken teşhis sağlayabilecek kan testleri geliştirmek için çalışıyorlar. Dolaşımdaki tümörlerden kopmuş DNA parçalarına odaklanıldığında kandaki kanseri tespit etmek mümkün, buna dolaşımdaki tümör DNA’sı (ctDNA) deniyor.

Son yıllarda bilim insanları, kanser teşhisi konmuş hastalardan alınan örnekleri inceleyerek ctDNA’yı tespit etmenin en iyi metodunu bulmak üzerine çalışıyorlar.

Son çalışma, American Society of Clinical Oncology (ASCO) 2017’deki toplantısında sunulduğunda bilim insanlarının ctDNA teşhisi ile neler bulabileceği konusunda işleri kızıştırdı. Memorial Sloan Kettering Centre Baş Araştırmacısı Pedram Razavi; bulgularının, dolaşımda yüksek yoğunlukta tümör DNA’sı diziliminin mümkün olduğu ve bunun klinik kararlar için, tümör örneği almaya ihtiyaç duymaksızın paha biçilmez bilgi sağlayacağını gösterdiğini söylüyor.

Ekip metastatik göğüs kanseri, akciğer kanseri ve ilerlemiş prostat kanseri olan 124 hastadan alınan doku örneklerini kullanmış. Örnekleri, 508 farklı gen mutasyonu için, neredeyse 60000 kez genomun spesifik bölgelerinin üzerinden geçerek taramışlar. Bilim insanlarına göre, bu metot diğer dizilim yaklaşımlarından 100 kat daha fazla veri sağlamakta.

Metodun kanda dolaşan tümör DNA’sı yakalayabildiğini anlamak için ekip, doku örneklerinin sonuçları ile hastaların kendi beyaz kan hücrelerinden genetik materyali karşılaştırmış. Razavi; hücresiz DNA ve beyaz kan hücresi DNA’sının kombine analizleri tümör DNA’sını çok daha yüksek hassasiyetle belirlemeyi sağlarken, derin dizilim nadir tümör DNA’sı parçalarını bulmamıza yardımcı oldu diyor.

Araştırmacılar; 3 tip kanserli doku örnekleri içerisinde 864 genetik değişiklik belirleyip, bunların %73’ünü kan testlerinde de bulmuşlar.

Hastaların %89’unda hem kanda hem de tümör dokusunda en az bir mutasyon bulmuşlar. Başarı oranı, göğüs kanseri gibi sıvı biyopsiye uygun durumda %97’ye yükselmiş.

Hassas ctDNA testlerinin en büyük faydalarından biri, biyopsinin aksine,  kanseri yıllar öncesinden bulma şansı tanıması, onu vücuda yayılma vakti bulamadan yakalamak.

Yeni metot, bir genomik şirket olan Grail’in araştırmacıları tarafından geliştirildi. Jeff Bezos, Bill Gates gibi hayırseverlerin fonlarıyla desteklenen şirket erken kanser teşhisine adanmış. Grail’den, çalışmanın da ortak yazarlarından biri olan Mark Lee, Reuters’a; şirketin bu yeni testi, yüz binlerce kanserli ve kansersiz insandan geniş çaplı veri toplamak için kullanmayı planladığını söylüyor.

Sonuçlar şu an için umut verici görünse de, bu teknoloji hepimizin rutin kontrollerde faydalanabileceği bir erken teşhis aracına dönüşmeden önce ekibin daha pek çok araştırma yapması gerekiyor.

Sonuçlar, ASCO Yıllık Toplantısında sunuldu ve Journal of Clinical Oncology dergisine kabul aldı.

Kaynak: sciencealert.com